Ο γλύπτης του μνημείου Αντώνης Μυρωδιάς, παρουσιάζει το μνημείο.
«Σήμερα το Μνημείο, ατενίζοντας το Αιγαίο μέχρι τις ακτές της Κρήτης, έχει εγκατασταθεί στην αρχή του παλαιού οικισμού των εξόριστων και τις μέρες αυτές ολοκληρώνεται ο περιβάλλων χώρος. Η υλοποίησή του με τη θερμή υποστήριξη και συμβολή του δήμου και των κατοίκων ξύπνησε συναισθήματα και μνήμες που παραμένουν ζωντανές, καθώς καθένας τους έχει μια ιστορία να αφηγηθεί, μια προγονική αφήγηση να διασώσει. Στις επισκέψεις μου στην Ανάφη το τελευταίο διάστημα βίωσα αυτό που κάποιος αντιλαμβάνεται από την πρώτη στιγμή: Πόσο η συνύπαρξη με τους εξόριστους έχει σφραγίσει τους κατοίκους και τον τόπο.
Η γλυπτική σύνθεση σχεδιάστηκε σε αφαιρετικό ύφος, καθώς πρέπει να ανταποκριθεί τόσο στο ελληνικό κοινό που φέρει την εμπειρία ή τη ζώσα μνήμη από τη ζωή της εξορίας, όσο και στον ανύποπτο αρχικά επισκέπτη και να συνδιαλέγεται αρμονικά με το κυκλαδίτικο τοπίο. Το Μνημείο αποτελεί με τον τρόπο αυτό κίνητρο – οπτικό και συναισθηματικό ερέθισμα – ώστε ο θεατής να σταθεί, να πληροφορηθεί, να διαμορφώσει τους προσωπικούς του συνειρμούς.
Τα υλικά που επιλέχθηκαν (λευκό μάρμαρο και χάλυβας Cor-ten) έχουν μια διαλεκτική σχέση που διαμορφώνει και τον συμβολικό χαρακτήρα του Μνημείου: Το μάρμαρο, κατεξοχήν «ευγενές» υλικό, ορίζει με τη δυναμική, επιβλητική και μνημειακή παρουσία του την «ιδεολογική» υπεροχή στην αντίθεση με τον «διαβρωμένο» χάλυβα, τη διαφοροποίηση των εξόριστων από τους δεσμώτες τους.
Το γλυπτό είναι εντέλει μια εικονοποιημένη αναφορά του συνθήματος «…σπάμε τις αλυσίδες», εκφράζοντας την ευγένεια, τη δύναμη και την αλύγιστη στάση των εξόριστων, δίνοντας παράλληλα ένα «επικό», διαχρονικά δυναμικό και ελπιδοφόρο μήνυμα.
Η αποτύπωση σε ρηχό εξώγλυφο, μιας ρίζας δέντρου, ενός οργανικού δηλαδή λειτουργικού συστήματος, είναι υπόμνηση και αναφορά στην κοινωνική οργάνωση των εξόριστων, της οποίας η Ανάφη αποτελεί πρότυπο, ένα συμβολικό γράφημα που αποδίδει το ίδιο το ΚΚΕ, μια οπτικοποίηση ενός κειμένου του Μάρτη του 1941 από τον «Μαχητή», μια από τις πολλές χειρόγραφες εφημερίδες της Ανάφης, που με αυτό θα κλείσω: «…οι βαθιές στέρεες ρίζες δίνουν πλούσιους χυμούς στο γερό δέντρο…».
Είναι μια πράξη ευθύνης η αποτύπωση όχι ενός ιστορικού γεγονότος/συμβάντος, αλλά μιας ολόκληρης εποχής που εμπλέκει ηρωικές, εμβληματικές μορφές αγωνιστών και διανοούμενων, όπως ο Γληνός, ο Σβώλος, ο Θέος και Σιάντος, η Ηλέκτρα Αποστόλου, όλων όσοι αλύγιστοι με τη στάση τους παρέμειναν πιστοί στις αρχές και τα ιδανικά τους.
Οι εξόριστοι της Ανάφης, χωρίς υποχωρήσεις, υπερασπίστηκαν την ταυτότητά τους, μεταμορφώνοντας τις συνθήκες εκτοπισμού τους σε πεδίο αγωνιστικής και συλλογικής δράσης. Διαμόρφωσαν τρόπους οργάνωσης όπου κυριαρχούσαν η συντροφικότητα και η αλληλεγγύη και άγγιξαν την πληρότητα μιας άλλης κοινωνίας. Αποτέλεσαν όχι μόνο παράδειγμα για την Ανάφη, αλλά προσέφεραν παιδεία και γνώσεις, πολιτισμό, ιατρική φροντίδα στους κατοίκους της.
“Πάνω σε αυτό το νησί του Αιγαίου τιμούμε τους εκατοντάδες πρωτοπόρους αγωνιστές του λαού μας, στην πλειοψηφία τους μέλη, στελέχη και οπαδοί του ΚΚΕ.
Στο βράχο της Ανάφης, στάθηκαν βράχοι αντοχής και αυτοθυσίας.
Στο βράχο της Ανάφης, στεκόμαστε με σεμνότητα και περηφάνια μπροστά στο μνημείο, με το οποίο η Κεντρική Επιτροπή τιμά τη μνήμη τους.”
( Αποσπάσματα από την ομιλία του ΓΓ του ΚΕ του ΚΚΕ Δημήτρη Κουτσούμπα στα εγκαίνια του μνημείου στην Ανάφη)
Επιδιώκουμε κάθε προσωπική συμμετοχή και συμβολή για την μελέτη, το σχεδιασμό,
την κατασκευή, την συντήρηση των Μνημείων και των Μουσείων.
Το φως θα καίει για πάντα για αυτούς που νίκησαν το θάνατο,
με την δική σας συμβολή!
Όμιλος για την προστασία & διάδοση των αγωνιστικών και πολιτιστικών παραδόσεων του λαού μας.
© 2025 Πίνδος • All Rights Reserved
